Ezelsoren: De Leemcule
Deze zomer mag ik twee mensen in de echt verbinden op De Leemcule. In voorbereiding op de huwelijksceremonie lees ik het boek van Ronald H.M. van Immerseel over deze historische buitenplaats bij Dalfsen. Stilstaan bij – of me verdiepen in – de trouwlocatie doe ik, als trouwambtenaar, eigenlijk altijd. Het vormt de grond waarop men de belofte maakt en vaak ook leert de locatie me van alles over de mensen die ik trouw.
Lezen, ofwel het letterlijke verhaal
Zoals de titel doet vermoeden, gaat het boek over De Leemcule. Deze buitenplaats is gelegen ten westen van het Overijsselse Vechtdorp Dalfsen. Het boek is geschreven door Ronald H.M. van Immerseel naar aanleiding van het initiatief van de huidige eigenaar om de buitenplaats te portretteren. In chronologische volgorde gaat de auteur in op de geschiedenis van het landgoed dat in 1434 voor het eerst in geschriften wordt genoemd. Het boek geeft een beeld van de ontwikkelingen die de buitenplaats heeft meegemaakt en voert terug naar vervlogen tijden waarin over erve, belenen, havezate en douairière wordt gesproken. De eerlijkheid gebiedt mij te zeggen dat ik meermaals een zoektochtje op internet waag om de tijdsgeest beter te begrijpen.
Mediteren, ofwel beelden die het boek oproept
Doordat ik het boek lees in voorbereiding van een huwelijk dat ik ga voltrekken, zit het betreffende bruidspaar tijdens het lezen in mijn hoofd. Ik ontdek dat ze veel gemeen hebben met de buitenplaats, die mede wordt geroemd om de fraaie geometrie. Laat dit nu net zo’n paar zijn dat elkaar aanvult, aanmoedigt en afremt; dat geometrisch in elkaar samenvalt.
De geschiedenis van De Leemcule is rijk, zowel in positieve als negatieve zin. Zo heeft het zes eeuwenoude landgoed ook tijden van verval gekend. Wat mooi is, is dat het goed – in voor- en tegenspoed – de tijd de tand des tijds heeft doorstaan en haar kern heeft bewaakt. Het roept voor mij het beeld op van een geslaagd huwelijk. Een huwelijk waarin we groeien en meebewegen, maar ook koesteren wie we in het diepst van ons wezen zijn. Het is die diepste bezieling, ons wezenlijkste ik, die maakt dat we er toedoen en we de ander iets te bieden hebben in verbinding.
Verder doet het boek mij denken aan social media. Ik doel daarmee op het beeld van de grote, happy shitshow zoals Facebook en Instagram die brengen. Als mensen zeggen dat vroeger alles beter was, denk ik aan De Leemcule waar het echt ook niet allemaal zo blij was als dat de pracht van de stenen wellicht deed vermoeden. Ook in vervlogen tijden kon men maar druk zijn met schone schijn.
Ook in vervlogen tijden kon men druk zijn met schone schijn à la Facebook
Bidden, ofwel ervaringen die het boek oproept
De ervaring die in mij opkomt, is het eerste huwelijk wat ik vertrok. Of eigenlijk was het een rits aan huwelijken op maandagochtend. Dat zijn de huwelijken die gratis zijn en waarbij je vooraf geen contact hebt met het bruidspaar. Het was in het gemeentehuis van Maastricht. Ik kende de mensen niet. Ik liep naar de ontvangsthal om het bruidspaar op te halen. Steeds weer noemde ik luid haar en zijn naam. Een naam die soms door het sluiten van het huwelijk binnen tien minuten was achterhaald. De voltrekking ging om niet meer dan het geven van het jawoord; de wettelijke voltrekking. En toch is dat niet waar. Voor al die mensen had de verbinding betekenis, alleen niet bij mij bekend. Best een uitdaging om zonder betekenis iets te maken tot een onvergetelijk moment.
Het lezen van het boek, maakt mij bewust hoe weinig ik eigenlijk weet over de stenen die mijn huis tot thuis maken en het doet mij denken aan mijn huis in Lanaken. De bewoners van wie ik het kocht, hadden een andere smaak dan ik. Het huis ademde echter warmte en liefde. Naast de ligging en praktische indeling, was het die warmte die maakte dat ik voor het huis viel. Ik herinner me dat ik vreesde dat met het vertrek van de bewoners de geest zou vervliegen. Het tegendeel bleek waar. Ik ben al lang geleden verhuisd. Soms nog rij ik langs het huis. Het doet me pijn wat de bewoners na mij de stenen hebben aangedaan. De liefde is uit het huis en de geest vervlogen.
In het verlengde van mijn liefdevolle stenen, denk ik aan het nieuwe huis van een vriendin. Het is zeker vijftien jaar geleden dat ze er naartoe verhuisde, ze woont er overigens allang niet meer. Met enkele vriendinnen gaven we haar een reiniging cadeau. Dat kwam goed uit, want er was één kamer die haar een kil gevoel gaf. Destijds was het energetisch reinigen van een huis nog geen big business, maar uiteindelijk vonden we een kandidaat die – naar eigen zeggen – bedreven was in het smudgen. Die vrouw was zo gek als een deur. Ze levert nog steeds heerlijke gespreksstof op. Desalniettemin hou ik van het moment dat zij markeerde. Een ritueel als cadeau is weer eens iets anders dan een bosje bloemen voor een nieuwe woning.
Een andere ervaring die opkomt betreft het huis waar ik opgroeide. Het was het oude huis van Cor Bruijn. Nu hoor ik je denken: ‘Wie?’ en zo ging het vroeger precies ook. En dat terwijl ik zo trots was op de passage die ik in een van zijn boeken ontdekte en waarin ik mijn eigen kamer herkende.
Naar eigen zeggen was ze bedreven in smudgen
Aanschouwen, ofwel de actie die ik wil ondernemen
- Een speech schrijven die het landgoed en het bruidspaar eer aandoet
- Een boek lezen van Cor de Bruijn, nu ik er toch 50 wil lezen dit jaar…
- Een nieuwe roman downloaden op mijn Kobo om in te verdwalen als tegenhanger van non-fictie
- Op mijn lijstje voor verdere verdieping: rituelen rondom energetisch reinigen
Religie zonder God
Met het wegvallen van de kerk, raken ook rituelen steeds verder op de achtergrond. En dat terwijl rituelen van onschatbare waarde zijn. Aan de Universiteit voor Humanistiek leerde ik dat rituelen belangrijke momenten in het leven markeren, de geleefde werkelijkheid vertragen en ruimte creëren ruimte voor (collectief) symbolisch handelen. In de seculiere maatschappij kennen we maar weinig rituelen. Eén van de rituelen die ook buiten de kerk leeft, is de huwelijksvoltrekking. Steeds vaker kiest het bruidspaar voor een eigen trouwambtenaar. Een trouwambtenaar die meer tijd heeft dan de gemeentelijke BABS (Buitengewoon Ambtenaar Burgerlijke Stand) om zich te verdiepen in het bruidspaar. Die verdieping, aandacht, draagt bij aan een ceremonie met betekenis. Het is een ontwikkeling die ik toejuich. Trouwen gaat immers om meer dan het feestje of administratieve handeling. Door de ceremonie lading te geven, ontstaat er de ruimte om de nieuwe fase in het leven te markeren en deze in gezamenlijkheid te beleven. Er is sprake van een transformatie en de gemeenschap verandert daarin mee. Zoals Driver (1997) het noemt, brengt ritueel de samenleving drie geschenken: sociale orde, gemeenschap en transformatie. De geschiedenis van een buitenplaats als De Leemcule biedt een pracht podium voor een life changing event als het huwelijk. Ik ben ervan overtuigd dat de ceremonie ook weer aan de stenen teruggeeft en de locatie daarmee nieuwe betekenis geeft. Dat vind ik zo mooi aan ritueel, alles komt samen. En laat het nu net die samenhang zijn, die het leven zin geeft. Leve de liefde, leve het leven!
Boekanalyse à la lectivo divina
Bij het stilstaan bij het boek, heb ik gebruik gemaakt van het spirituele lezen zoals Casper ter Kuile dat omschrijft in De kracht van het ritueel. Hoe je van een gewone, alledaagse gebeurtenis een onvergetelijke ervaring maakt. Het spiritueel lezen is gebaseerd op het boekje Scala Claustralium van Guigo II uit de twaalfde eeuw. Hierin staat lectivo divina, spiritueel lezen als ritueel, centraal. Daarbij gaat het om het dieper stilstaan bij de tekst. Zie het als het Bijbelse lezen van seculiere teksten. Spiritueel lezen bevat de volgende treden.
- Lezen = waar zijn we in het verhaal (letterlijk)
- Mediteren = welke beelden, metaforen komen in je op
- Bidden = welke ervaringen die je zelf hebt meegemaakt komen boven
- Aanschouwen = welke actie wil je ondernemen
Het stilstaan bij wat ik lees, sluit aan bij mijn streven naar vertraging. Daarnaast is deze boeknotitie praktisch van aard. Door mijn gedachten op te tekenen, beklijft wat ik lees beter en heb ik meteen naslagwerk voor als ik iets wil terugzoeken. De notities betreffen persoonlijke noten voor eigen doeleinden en vanuit persoonlijk perspectief. Ik ben geen recensist en in die zin zijn mijn ezelsoren niks waard. Dit is het vijfde boek dat ik in 2022 heb uitgelezen. Voor nu lijkt het mij tof als ik in 2022 tenminste 50 boeken lees.
Hier vind je een linkje naar het boek. Niet vergeten, er zit vast een hele fijne, lokale boekhandel bij jou op de hoek.
