Liefde de teloorgang van het familiebedrijf
Op nu.nl lees ik dat familiebedrijven steeds zeldzamer worden. Slechts de helft van de ondernemingen die het bedrijf van familie heeft overgenomen, verwacht deze ook weer aan een familielid over te dragen. Daarbij geeft 16% aan teleurgesteld te zijn als de kinderen het bedrijf niet voortzetten. Ondertussen zie ik hoe succesvol familiebedrijven als Bavaria en Jumbo zijn. Waar zit het verschil?
Liefde is een houding tot ontwikkelen volle potentieel
Psycholoog Rollo May beschreef ‘liefde’ en ‘wil’. Hij claimt dat ‘liefde’ zonder ‘wil’ sentimenteel is. ‘Wil’ zonder ‘liefde’ noemt hij manipulatief. Beiden, wil en liefde, zijn nodig voor sociale verandering. Wil, of macht, is nodig om verschil te maken in de wereld (impact). Die macht vraagt om liefde. Die liefde is een bewuste houding om het volle potentieel te ontwikkelen en zorgt voor verbondenheid. Hoe zit het met die wil en liefde bij familiebedrijven?
Met liefde alleen red je het niet
Als liefde en wil nodig zijn om het familiebedrijf van generatie op generatie voort te zetten, hoe staat het dan met deze twee los van elkaar? Teleurstelling over kinderen die het bedrijf niet overnemen is een emotie. Raakt het sentimentele. Hoewel het heus niet altijd koek en ei is in families, zijn families emotioneel verbonden. Heel kort door de bocht zou je kunnen stellen dat het met die liefde dus wel goed zit. Dat wil niet zeggen dat familiebedrijven het altijd makkelijk hebben. Want bij liefde zit emotie en laat die laatste nu net de slechtste raadgever zijn. Bovendien bestaat er in families een natuurlijke hiërarchie. Simpel gesteld: pap en mam verdienen respect, de kinderen dienen te luisteren en de kleinkinderen zorgen voor afleiding. Deze generatie-hiërarchie is niet per uitstek de meest gewenste om een succesvol bedrijf te runnen. Maar hoe vertel je je vader dat het tijd is dat hij een stapje terugdoet of je zoon dat hij onderdoet voor zijn jongere zus? Voor blijvende verandering zijn wil en liefde nodig. Familiebedrijven hebben het voordeel dat verbondenheid van nature in het bloed zit, het nadeel dat je het met sentiment alleen niet redt.
Het doel om het familiebedrijf te behouden is geen ‘why’
Als we kijken naar de wil van familiebedrijven, vraag ik me af hoe sterk deze is. Natuurlijk zijn er uitzonderingen, maar ik vermoed dat veel kleine familiebedrijven geen echte groei kennen. Het vaak al jaren, zelfs generaties lang, op dezelfde manier doen. En dat zit ontwikkeling, vernieuwing, groei en innovatie in de weg. Wil is hier gewenst. Maar ik vrees dat er tal van familiebedrijven zijn, die in de ochtend opstaan met als doel om het familiebedrijf voort te zetten. En met die wil red je het in deze wereld niet, want in die ‘why’ ontbreekt iedere vorm van impact. De betreffende bedrijven verdienen een scholing van Van Gaal over het ‘why’; de Golden Circle van Simon Sinek. Van Gaal wist het winnen van de wedstrijd de gemeenschappelijke deler van zijn team te maken. Om mee te groeien met hun tijd, om te winnen, dienen familiebedrijven stil te staan bij hun bestaansrecht. Bij de impact die ze willen maken. Het behouden van het familiebedrijf mag nooit het doel op zich zijn.
Familiale liefde in combinatie met wil = succes
Ik ken de ins en outs van Bavaria, C&A en Jumbo niet, van de succesvolle familiebedrijven van Swinkels, Brenninkmeijer en Van Eerd. Wel geloof ik dat deze familiebedrijven al lang niet meer het behouden van het familiebedrijf als hoogste doel hebben. Ze willen succesvol ondernemen, vernieuwen en groeien. Ze willen impact maken. Begrijpen dat je het met het behouden van het familiebedrijf als hoogste doel niet redt. En daar komt de familieband om de hoek. Deze bedrijven maken handig gebruik van de familiale liefde, de verbondenheid die nodig is om het volle potentieel te ontwikkelen. Verbondenheid die in deze organisaties een geheel vormt met de wil. Verbondenheid die bijdraagt aan groei. Verbondenheid die zich allang niet meer tot één achternaam beperkt.
Gooi het sentiment overboord
Ik ben ervan overtuigd dat wanneer familiebedrijven in staat zijn om het sentiment overboord te gooien. Wanneer zij het ‘why’ adresseren, zoons en dochters, neven en nichten en straks ook alle kleinkinderen in de rij staan om het bedrijf verder te laten uitgroeien. Blijvende verandering, bestaansrecht en zakelijk succes het resultaat. Als de familie daar niet blij van wordt?!
